چنین شرایطی موجـب مـی شـود کـه بخش بزرگی از جمعیت کشـورهای در حـال توسعه و فقیر به واکسیناسیون دسترسی نداشته باشند.

 

از زمانی که برای اولین بـار توسـط چـارلز آرتزن (1992 ) ایده مصرف واکسنهای تولیـد شــده در گیاهــان تراریختــه مطــرح شــد، پیشــرفتهــای قابــل تــوجهی در ایــن زمینــه بـه وجـود آمـده اسـت، در سـال 1992 اولـین واکسن خوراکی کودکان بـه وسـیله ایـن روش تولید شد و به توسـعه واکسـن خـوراکی کـم هزینه در دنیا کمک موثری کرد.

در ابتـدا ایـن واکسنها بر علیه عوامل اصلی به وجود آورنده اسهال که سالانه موجب مرگ 3 میلیون نـوزاد در جهان میشـود، بکـار بـرده شـدند.

در حال حاضر کوشش های بسیاری صورت می گیرد تا با استفاده از گیاهان تراریخته واکسن های خوراکی گیاهی تولیـد شـود. در این فناوری، آنتی ژن کاندید را می توان از طریق روشهای مختلف زیست فناوری، در گونه های گیاهی میزبان منتخب بیان ژن کرد.

جایگذاری پایدار آنتی ژن منتخب در ژنوم گیاه میزبان را می توان با استفاده از روش ناقلهای مهندسی ژنتیک با تکنولوژی DNA نوترکیب ایجاد نمود. روش دیگر بیان ژنتیکی آنتی ژن کاندیدا با استفاده از روش های ریز تزریق با آلودگی با ویروس های RNA دستکاری شده است.

ایـن واکسـنهـا ارزان بـوده و نسـبت بـه واکسنهای تجاری دارای مزایای بسـیاری هسـتند. از مهـمتـرین آنهـا مـیتـوان بـه سـالم بـودن فرآورده های حاصل و کاهش هزینه های تولید، انبارداری و حمل و نقل اشاره کرد. گیاهان تراریخته نمیتواننـد میزبـان پـــاتوژنهـــای انســـانی باشـــند. از ایـــنرو فرآورده های آلوده به پاتوژنهای انسانی ماننـد ویروس هپاتیت، ویـروس اچ.ای.وی، عوامـل سرطانزا و سموم باکتریایی تولیـد نمـی کننـد.

گیاهـان تراریختـه شده برای این منظور میتوانند پروتئینهای نوترکیب شامل آنتی بـادیهـا و آنتـی ژنهـای ویروسـی و باکتریایی را بیان کنند.

 در سالهای اخیر گیاهانی با ارزش غذایی بالا به عنوان سیستم های بیان انتخاب شده اند. بعضی از آنها را میتوان خام خورد و در نتیجه نیاز به فرآینـد فـرآوری و خـالص سـازی را کاهش می دهند. تا کنون از گیاهانی مانند موز، گوجه فرنگی، برنج، کاهو، هویج و سیب زمینی... برای تولید واکسن بـر علیه بیماریهای مشخصی مانند هپاتیت بی، وبا، اچ.آی.وی و .... استفاده شده است.

" الهام اشرفی" دکترای تخصصی اصلاح نباتات (ژنتیک و بهنژادی گیاهی) دانشکده تغذیه و علوم غذایی

پایان خبر